Η περίοδος των χριστουγεννιάτικων γιορτών είναι μια από τις πιο δύσκολες διατροφικά περιόδους του χρόνου. Κι αυτό γιατί είναι πάντα συνδυασμένη με αφθονία σε φαγητό, γλυκά και αλκοόλ και συχνά κοστίζει σε πολλούς 2-3 κιλά. Ιδιαίτερα για τους διαβητικούς ασθενείς λοιπόν, για τους οποίους η διατροφή παίζει θεμελιώδη ρόλο στην ρύθμιση του σακχάρου, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουν πως να χειριστούν αυτήν την περίοδο, χωρίς να στερηθούν αλλά και χωρίς να επιβαρύνουν την υγεία τους.
Οι γενικές αρχές για την διατροφή στον διαβήτη, είναι παρόμοιες με τις συστάσεις για τον γενικό πληθυσμό αλλά η ανάγκη για την τήρηση των διατροφικών οδηγιών σε αυτή την ομάδα του πληθυσμού είναι επιτακτική λόγω της αυξημένης της νοσηρότητας. Γενικά θα πρέπει να βασίζεται στο μοντέλο της μεσογειακής δίαιτας με χαμηλά ζωικά λίπη, μέτρια πρόσληψη πρωτεϊνών και περισσότερους υδατάνθρακες. Πιο συγκεκριμένα, οι αναλογίες σε μακροστοιχεία θα πρέπει να είναι περίπου 20% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης από πρωτεΐνες, έως 30% από λιπαρά (εκ των οποίων τα κορεσμένα να μην ξεπερνούν το 10%) και 50% περίπου από υδατάνθρακες.
Το είδος των υδατανθράκων παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Οι υδατανθρούχες τροφές θα πρέπει να έχουν χαμηλό γλυκαινικό δείκτη, δηλαδή όσπρια, χορταρικά, ψωμί ολικής αλέσεως, ολόκληρα φρούτα.
Αντίθετα, οι τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη καλό είναι να αποφεύγονται, όπως ζάχαρη, λευκό ψωμί, αποφλοιωμένο ρύζι, μέλι, χυμοί φρούτων, γλυκά.
Παρόλα αυτά, η επίδραση των υδατανθρακούχων τροφών στο σάκχαρο εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως ο τρόπος παρασκευής του γεύματος αλλά και οι συνύπαρξη άλλων συστατικών που επηρεάζουν την απορρόφηση, κυρίως πρωτεϊνών, λιπών και φυτικών ινών.
Η σύγχρονη άποψη για την διατροφή στον διαβήτη είναι πως δεν υπάρχουν "απαγορευμένες" τροφές, όμως έχει πολύ μεγάλη σημασία η ποσότητα και η κατανομή με την οποία καταναλώνονται, καθώς και οι συνδυασμοί. Και αυτό γιατί ακόμα και αν ένα συγκεκριμένο τρόφιμο έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, αν συνδυαστεί με φυτικές ίνες στο ίδιο γεύμα, αυτό μειώνει το συνολικό γλυκαιμικό φορτίο του γεύματος. Για παράδειγμα, ένα γλυκό είναι προτιμότερο να καταναλωθεί αμέσως μετά από ένα γεύμα παρά μόνο του στο ενδιάμεσο γιατί τα λοιπά συστατικά του γεύματος θα μειώσουν το γλυκαιμικό του φορτίο.
Στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, υπάρχουν πολλές τροφές που θα μπορούσαν να θεωρηθούν "απαγορευμένες" που αν συνδυαστούν σωστά μπορούν να έχουν θέση στο γιορτινό γεύμα του διαβητικού ατόμου.
Ας δούμε λοιπόν ποιοι θα πρέπει να είναι οι διατροφικοί στόχοι για την περίοδο των γιορτών:
Αποφυγή αύξησης βάρους
Στον διαβήτη, η συντήρηση ενός φυσιολογικού βάρους είναι πολύ σημαντική. Στην ουσία, το υπερβάλλον βάρος είναι συχνά η βασική αιτία εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2 και πολλές φορές η απώλεια βάρους είναι από μόνη της αρκετή για την θεραπεία του. Αλλά και στον διαβήτη τύπου 1 η αύξηση του βάρους δημιουργεί ινσουλινοαντίσταση με αποτέλεσμα την αύξηση των απαιτούμενων δόσεων ινσουλίνης. Επειδή όπως είναι γνωστό οι περισσότεροι άνθρωποι συσσωρεύουν κιλά σε περιόδους γιορτών και διακοπών είναι σημαντικό για τον διαβητικό να γνωρίζει πως θα διατηρήσει το βάρος του στις γιορτές, προσέχοντας τα παρακάτω:
1. Εξισορρόπηση των γευμάτων μέσα στην ημέρα. Με άλλα λόγια τα υπόλοιπα γεύματα από τα "επίσημα" των γιορτινών ημερών θα πρέπει να είναι προσεγμένα σε ποσότητα και σε ποιότητα.
2. Παρακολούθηση του βάρους.
3. Περισσότερη κίνηση - αθλητική δραστηριότητα. Για τον διαβητικό η ήπια δραστηριότητα θα πρέπει να είναι τρόπος ζωής. Τις γιορτινές ημέρες όμως, που πολλοί έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο, ένας καλός τρόπος να εξισορροπηθεί η πιο "ανεξέλεγκτη" διατροφή είναι και η αύξηση της δραστηριότητας.
Αποφυγή της μεταγευματικής υπεργλυκαιμίας
Τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος αυξάνουν μετά από κάθε γεύμα. Ο βαθμός της αύξησης, εξαρτάται κυρίως από την ποσότητα των υδατανθράκων που περιέχονται σε αυτό. Είναι γνωστό ότι η μεταγευματική υπεργλυκαιμία ανήκει στους βασικούς παράγοντες κινδύνου για τις μακροπρόθεσμες επιπλοκές του διαβήτη.
Διατήρηση της σωστής κατανομής γευμάτων μέσα στην ημέρα
Πολλές φορές σε περιόδους επικίνδυνες για το βάρος μας, πολλοί από εμάς περιοριζόμαστε σε ένα ή 2 γεύματα την ημέρα, με την λογική να "γλιτώσουμε" θερμίδες από τα υπόλοιπα γεύματα. Αυτό είναι λάθος στην προκειμένη περίπτωση, όπου τα ημερήσια γεύματα θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 3, απλά προσαρμοσμένα σε ποσότητα, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω.
Σωστή ρύθμιση τροφής και φαρμακευτικής θεραπείας
Ιδιαίτερα για τους ινσουλινοεξαρτώμενους διαβητικούς, είναι σημαντικό στις ημέρες των γιορτών να ρυθμίσουν τις μονάδες της ινσουλίνης ανάλογα με την ποσότητα υδατανθράκων του γεύματος.
Συγκεκριμένα λοιπόν στο γιορτινό τραπέζι:
Λαχανικά - σαλάτες: Τα λαχανικά και οι σαλάτες, πέρα από τις λοιπές ευεργετικές τους ιδιότητες, περιέχουν φυτικές ίνες, οι οποίες καθυστερούν την απορρόφηση των υδατανθράκων και μειώνουν το συνολικό γλυκαιμικό φορτίο του γεύματος. Επίσης συνεισφέρουν στο αίσθημα κορεσμού λόγω των φυτικών ινών που περιέχουν και άρα μας κάνουν να τρώμε λιγότερο. Πάντα λοιπόν σε ένα γιορτινό τραπέζι ή μπουφέ θα πρέπει το πιάτο σας να περιέχει ικανή ποσότητα σαλάτας ή βραστών λαχανικών.
