Η γυμναστική κάνει καλό στο μυαλό, το ξέρουμε αυτό. Οι περισσότερες σχετικές μελέτες όμως έχουν επικεντρωθεί στο τρέξιμο, στο περπάτημα και σε άλλες αεροβικές δραστηριότητες. Τώρα, ένα νέο πείραμα δείχνει ότι και η προπόνηση με μικρά βάρη μπορεί να επιβραδύνει τη σχετιζόμενη με την ηλικία συρρίκνωση ορισμένων τμημάτων του εγκεφάλου. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα δυναμικό όργανο, στο οποίο δημιουργούνται και καταστρέφονται νευρικά κύτταρα και συνδέσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου, ανάλογα με τον τρόπο ζωής, τις συνήθειες και το περιβάλλον μας. Οπως όμως ισχύει για το υπόλοιπο σώμα, έτσι και τα κύτταρα του εγκεφάλου παραμένουν ευάλωτα στις επιδράσεις του χρόνου.
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι έως τα τέλη της μέσης ηλικίας οι περισσότεροι από εμάς έχουμε παρουσιάσει σχετιζόμενες με την ηλικία αλλοιώσεις στη λευκή ουσία του εγκεφάλου, στην οποία συνδέονται και ανταλλάσσουν μηνύματα τα διάφορα τμήματά του. Οι αλλοιώσεις αυτές αρχικά είναι ασυμπτωματικές, παρότι είναι εμφανείς στις τομογραφίες εγκεφάλου. Καθώς περνούν τα χρόνια μπορεί να διευρυνθούν και να πολλαπλασιαστούν, συρρικνώνοντας τη λευκή ουσία και επηρεάζοντας τη μνήμη και τον τρόπο σκέψης. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ηλικιωμένοι με πολλαπλές αλλοιώσεις της λευκής ουσίας έχουν χειρότερες νοητικές δεξιότητες σε σύγκριση με εκείνους στους οποίους παραμένει σχετικά ανέπαφη παρά την ηλικία τους.
Μερικές ενθαρρυντικές προγενέστερες μελέτες είχαν δείξει ότι οι συστηματικές, μέτριας έντασης, αεροβικές ασκήσεις όπως το περπάτημα με γρήγορο βήμα μπορεί να επιβραδύνουν την εξέλιξη των αλλοιώσεων αυτών. Ωστόσο η δρ Τερέσα Λιου-Αμπροουζ, καθηγήτρια Φυσικοθεραπείας και διευθύντρια του Εργαστηρίου Γήρανσης, Κινητικότητας και Νοητικής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, στο Βανκούβερ, θέλησε να δει αν εξίσου ωφέλιμη είναι και η προπόνηση με βάρη.
Η επιλογή αυτή δεν ήταν τυχαία. Οπως ο εγκέφαλος έτσι και οι μύες συρρικνώνονται με την ηλικία επιβραδύνοντας και κάνοντας ασταθείς τις κινήσεις μας, ενώ οι αργές και ασταθείς κινήσεις με τη σειρά τους πιστεύεται ότι συντελούν στη φθίνουσα πορεία της εγκεφαλικής υγείας. Για να εξετάσουν αυτό τον φαύλο κύκλο, η δρ Λιου-Αμπροουζ και οι συνεργάτες της επιστράτευσαν 54 γυναίκες, ηλικίας 65-75 ετών, οι οποίες είχαν ήδη αλλοιώσεις της λευκής ουσίας. Οπως εξηγούν οι ερευνητές στην «Επιθεώρηση της Αμερικανικής Γηριατρικής Εταιρείας» (JAGS), κατέγραψαν τη σταθερότητα και τον τρόπο βάδισης των γυναικών και ύστερα τις χώρισαν σε τρεις ομάδες. Οι δύο ομάδες έκαναν ασκήσεις με βάρη μία ή δύο φορές την εβδομάδα και η τρίτη ασκήσεις διατάσεων (στρέτσινγκ) και ισορροπίας.
Εναν χρόνο αργότερα, όλες οι εθελόντριες υποβλήθηκαν εκ νέου σε τομογραφίες εγκεφάλου και αξιολόγηση της βάδισής τους. Οσες έκαναν ασκήσεις ισορροπίας και στρέτσινγκ, αλλά και όσες έκαναν ασκήσεις με βάρη μία φορά την εβδομάδα είχαν ανησυχητική επιδείνωση των αλλοιώσεων στη φαιά ουσία τους και επιβράδυνση της βάδισης. Αντιθέτως, όσες σήκωναν βάρη δύο φορές την ημέρα είχαν σημαντικά μικρότερη συρρίκνωση της φαιάς ουσίας και περπατούσαν πιο γρήγορα και σταθερά.
Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι η προπόνηση με βάρη μπορεί να ωφελήσει τη δομή του εγκεφάλου, αλλά «απαιτείται ένα μίνιμουμ εξάσκησης για να επιτευχθεί αυτό» δήλωσε η δρ Λιου-Αμπροουζ. «Γιατί συμβαίνει αυτό δεν το γνωρίζουμε ακόμα, αλλά η διαφορά ήταν εντυπωσιακή. Ισως λοιπόν, εκτός από το περπάτημα ή το τζόγκινγκ, πρέπει για παν ενδεχόμενο να βάλουμε και τα βαράκια στη ζωή μας».
