Η παχυσαρκία παιδιών και ενηλίκων έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις σε πολλές χώρες. Λύσεις αναζητούνται στην ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και στην αύξηση του φόρου συγκεκριμένων προϊόντων.
Πριν από δύο χρόνια η Δανία προχώρησε στην αύξηση του ΦΠΑ στις σοκολάτες, τα παγωτά, τα ζαχαρώδη και τα προϊόντα με πολλά λιπαρά. Παρόμοια τακτική ακολουθούν η Φινλανδία, η Ουγγαρία και η Γαλλία, ενώ στο Βέλγιο, την Ιρλανδία και τη Μεγάλη Βρετανία έχει τεθεί το συγκεκριμένο θέμα και βρίσκεται στο στάδιο των διαπραγματεύσεων.
Ο καθηγητής του Κέντρου Ιατρικής Διατροφολογίας Φρεζένιους στο Μόναχο, Χανς Χάουνερ, πιστεύει ότι τα κράτη θα μπορούσαν να λάβουν ακόμη πιο δραστικά μέτρα: «Η πολιτεία θα μπορούσε να θεσπίσει νόμους που να περιορίζουν τη διαφήμιση τροφίμων ή να απαγορεύει την πώληση ζαχαρούχων ροφημάτων στα σχολεία. Όμως υπάρχουν πολύ ισχυρές οικονομικές επιρροές. Οι βιομηχανίες θα αντισταθούν επικαλούμενοι την κατάργηση του επιχειρηματικού μοντέλου και θέσεων εργασίας. Για το λόγο αυτό το πολιτικό σύστημα δυσκολεύεται ιδιαίτερα να πάρει καθαρές αποφάσεις.»
Τα νούμερα που παρουσιάζονται στις έρευνες είναι τρομακτικά: Ένας στους τρεις ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι υπέρβαρος, το ίδιο ισχύει και για έναν στους πέντε κατοίκους των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), στον οποίο ανήκει και η Ελλάδα. Και στα παιδιά τους η εικόνα είναι περίπου η ίδια. Στη Γερμανία, μάλιστα, το ποσοστό των υπέρβαρων ατόμων κάτω των 17 ετών ανέρχεται στο 20%.
Μεγάλες μερίδες και λάθος πρότυπα
Ποιες είναι όμως οι αιτίες του ολοένα και αυξανόμενου αριθμού παχύσαρκων ατόμων; Η Σιρίκι Κουμανίκα, καθηγήτρια διατροφολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια εντοπίζει το πρόβλημα στην αλλαγή της κοινωνίας: «Οι άνθρωποι τρώνε περισσότερο όταν τους δίνεις περισσότερο. Σήμερα οι μερίδες στην αγορά τροφίμων είναι μέχρι και έξι φορές μεγαλύτερες (όπως στην περίπτωση των ποτών) απ’ ότι ήταν παλιά. Διπλάσιες ή και τριπλάσιες είναι οι μερίδες όταν αγοράζουμε μπέργκερ ή τηγανιτές πατάτες.» Την κατάσταση επιβαρύνουν, σύμφωνα με την Κουμανίκα, η εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε σνακ. Ένα καπουτσίνο κάραμελ για το δρόμο έχει περίπου 300 χιλιοθερμίδες-ακόμη και τρέχοντας να το έπινε κανείς, δεν θα μπορούσε να κάψει αυτές τις θερμίδες.»
Εκτός από τα προβλήματα που δημιουργούν οι ενήλικες στην υγεία τους, καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες φαγητού, αποτελούν και κακά πρότυπα για τα παιδιά τους. Πολύ συχνά υπέρβαροι γονείς έχουν και υπέρβαρα παιδιά. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες, αλλά πολλές φορές τα παιδιά απλά μιμούνται τις συνήθειες των γονέων.
Τη μεγάλη σημασία θετικών προτύπων επιβεβαίωσε και ένα πείραμα του τμήματος επιμόρφωσης και έρευνας της παραγωγής της παιδικής σειράς «Sesamestreet». «Προσφέραμε στα παιδιά μπρόκολο και σοκολάτα. Τα περισσότερα επέλεξαν τη σοκολάτα. Όταν παρουσιάσαμε το μπρόκολο μαζί με τον χαρακτήρα Έλμο από το «Sesamestreet», ξαφνικά αυξήθηκε ο αριθμός των παιδιών που επέλεξαν το μπρόκολο.», λέει η Σάρλοτ Κόουλ αντιπρόεδρος του τμήματος. Την θετική επίδραση που μπορεί να έχουν οι δημοφιλείς φιγούρες στα παιδιά φαίνεται να έλαβε υπόψη της και η πρώτη κυρία των ΗΠΑ και συμμετείχε σε ένα επεισόδιο της παιδικής σειράς για τη διατροφή και τον υγιεινό τρόπο ζωής.
Μένει να αποδειχθεί αν οι πολιτικές παρουσίες σε παιδικές εκπομπές ή η αύξηση του ΦΠΑ στα τρόφιμα είναι το κλειδί στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
