Δια βίου μάθηση: Μία ακόμη μόδα ή ανάγκη της εποχής;
«Οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους….». Αυτό ήταν ένα απόσπασμα από το κείμενο της Νεοελληνικής Γλώσσας στο οποίο κλήθηκαν να εξεταστούν οι μαθητές στις πανελλήνιες εξετάσεις.
Γιατί προβληματίζουμε τους μαθητές του σήμερα και εργαζόμενους του αύριο με τέτοιες σκέψεις;
Διαβάζουμε σκληρά στο σχολείο για να επιτύχουμε στη σχολή της επιλογής μας και το καταφέρνουμε. Διαβάζουμε σκληρά στη σχολή της επιλογής μας για να έχουμε καλό μέσο όρο ώστε να γίνουμε δεκτοί στο μεταπτυχιακό της επιλογής μας και το καταφέρνουμε. Δουλεύουμε σκληρά για να κερδίσουμε τη θέση των ονείρων μας και το καταφέρνουμε.
Και ενώ έχουμε κάνει την είσοδό μας στην πολυπόθητη αγορά εργασίας, φθάνει η στιγμή που οι γνώσεις και οι δεξιότητες που είχαμε κατακτήσει στα πρώτα βήματα της σταδιοδρομίας μας καθίστανται ανεπαρκείς για το παρελθόν και το μέλλον. Με τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες της αγοράς κάποια επαγγέλματα χάνουν τη χρησιμότητά τους και αντικαθίστανται με άλλα, ενώ καλούμαστε να διαχειριστούμε την αβεβαιότητα της «επαγγελματικής ευελιξίας» που απαιτείται καταργώντας το μοντέλο της «μονιμότητας». Τι κάνουμε λοιπόν; Η απάντηση βρίσκεται στη γνωστή φράση «όσο ζούμε μαθαίνουμε». Ή αλλιώς…επιδιώκουμε τη δια βίου μάθηση.
Τι σημαίνει όμως δια βίου μάθηση και πόσο σημαντική είναι η συνεχής επιμόρφωση για να διατηρήσουμε μία θέση εργασίας ή να διεκδικήσουμε την επαγγελματική μας ανέλιξη; Ο επίσημος ορισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δια βίου μάθηση αναφέρεται σε:
«Κάθε μαθησιακή δραστηριότητα η οποία αναλαμβάνεται καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής με σκοπό τη βελτίωση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των εφοδίων, στο πλαίσιο μιας προσωπικής, κοινωνικής οπτικής και/ή μιας οπτικής που σχετίζεται με την απασχόληση» (European Commission, Com (2001) 678).
Αρκεί να σκεφτούμε ότι στις σύγχρονες κοινωνίες, λόγω του όγκου και της διάχυσης των πληροφοριών, ολοένα και περισσότερο αισθανόμαστε την ανάγκη για την ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων για να συμβαδίσουμε με τα νέα δεδομένα. Οι ρυθμοί είναι γρήγοροι και απαιτούν συνεχή ενημέρωση και επιμόρφωση. Ας μη ξεχνάμε ότι η επαγγελματική ανάπτυξη είναι η εξελικτική πορεία του ατόμου όσον αφορά τον προσανατολισμό του στο χώρο της εργασίας και τις αποφάσεις του για το επάγγελμα που επιθυμεί ή επιδιώκει να ακολουθήσει και αποτελεί μία μακροχρόνια αναπτυξιακή διαδικασία..
Εκτός αυτού, οι κοινωνικές και επαγγελματικές ανάγκες του σύγχρονου εργαζόμενου δεν μπορούν να περιοριστούν στο παραδοσιακό μοντέλο εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται ευέλικτες μορφές μάθησης (π.χ. Distance learning). Ο διεθνής υψηλός ανταγωνισμός στο χώρο της αγοράς εργασίας, μας οδηγεί στην ανάγκη ανάπτυξης εκσυγχρονισμένων επαγγελματικών δεξιοτήτων και διαρκούς κατάρτισης. Δεδομένου ότι στα νέα εργασιακά δεδομένα οι αρμοδιότητες που αναλαμβάνουμε ως εργαζόμενοι δεν είναι ξεκάθαρες, καλούμαστε να γνωρίζουμε πώς να ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις διαφόρων εργασιακών θέσεων. Έτσι, εκτός των τυπικών προσόντων που έχουμε αποκτήσει χρειάζεται να αναπτύξουμε και να αναπτύσσουμε συνεχώς νέες δεξιότητες οι οποίες προσφέρονται μέσω της διά βίου μάθησης όπως δεξιότητες επικοινωνίας, λήψης απόφασης, ανάληψης πρωτοβουλιών, συνεργασίας, επίλυσης προβλημάτων κλπ.
Φαίνεται λοιπόν ότι η εκπαιδευτική πράξη αποτελεί πλέον μία διαδικασία που δεν περιορίζεται στο χώρο και το χρόνο. Η δια βίου μάθηση είναι ένα αίτημα της εποχής μας και καλούμαστε όλοι να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα με ενεργητική στάση απέναντι στην εκπαίδευση και την αυτομόρφωση.
Έτσι όπως το διατυπώνετε το «δια βίου μάθηση» μοιάζει με καταναγκαστικά έργα… Δεν είναι όμως ακριβώς έτσι στην πραγματικότητα. Το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας είναι από τα θεμέλιά του στραβό. Ωθεί τα παιδιά στην παπαγαλία ενώ θα έπρεπε να ενθαρρύνει την ομαδική δουλειά. Μάλλον για μια μόδα της εποχής πρόκειται όπου οι γονείς ( ή οι εργαζόμενοι) καλούνται να πληρώνουν ισόβια τα νέα δήθεν προσόντα…
