Χαρίστε του αυτοπεποίθηση Επιδοκιμάζοντας το όταν καταφέρνει κάτι, στηρίζοντας το ψυχολογικά όταν αποτυγχάνει και ακούγοντας πάντα με ενδιαφέρον και κατανόηση αυτά που έχει να σας πει, προσφέρετε στο παιδί σας την αυτοεκτίμηση που του είναι απαραίτητη για να μεγαλώσει σωστά.
Μερικές φορές το παιδί έχει ανάγκη να καθίσετε και να το ακούσετε παθητικά. Νιώθει πως θέλει μονάχα να μιλήσει, δίχως να χρειάζεται τη συμβουλή σας για το πρόβλημα του. Άλλες φορές, όμως, το παιδί έρχεται κοντά σας και έχει ανάγκη να του δείξετε ότι συμμερίζεστε τα προβλήματα του. Ο καλύτερος τρόπος για να επικοινωνήσετε αποτελεσματικά μαζί του σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ακούτε όσα έχει να σας πει, συμμετέχοντας κι εσείς ενεργητικά, επαναλαμβάνοντας ή συμπληρώνοντας τις φράσεις του. Του αποδεικνύετε έτσι πως όσα λέει είναι αξιόλογα, σας ενδιαφέρουν και τα καταλαβαίνετε. Η ενεργητική συμμετοχή σας σε ό,τι σας λέει το παιδί, ενισχύει την αυτοπεποίθηση του. Του δείχνει ότι αποδέχεστε τόσο το ίδιο όσο και τα αισθήματα του.
Πώς, όμως, θα δείξετε την επιδοκιμασία σας; Υπάρχουν πολλοί τρόποι, κρυφοί και φανεροί, για να δείξετε αυτό που αισθάνεστε. Κάθε παιδί μπορεί να νιώσει τι σημαίνει ένα χαμόγελο σας, ένα χάδι σας, ένα αγκάλιασμα, μια στιγμή που θα την αφιερώσετε μονάχα σε εκείνο. Ακόμα και ένα μωρό θα μπορέσει να ανταποκριθεί στη ζέστη της φωνής σας και όλα τα παιδιά πάνω από δυο χρονών είναι σε θέση να καταλάβουν μια στάση επιδοκιμασίας και εκτίμησης που θα κρατήσετε απέναντί τους. Το πιο σημαντικό απ' όλα είναι να κάνετε την επιδοκιμασία τρόπο συμπεριφοράς και αντιμετώπισης του παιδιού σας. Αν, ειλικρινά, εγκρίνετε και αποδέχεστε το παιδί ως άτομο, ακόμα κι αν είστε αντίθετη με κάποιες του πράξεις, τότε εκείνο θα αντιληφθεί και θα κατανοήσει τα πραγματικά κίνητρα της συμπεριφοράς σας, με αποτέλεσμα να νιώσει ικανοποιημένο με τον εαυτό του.
Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τα ιδιαίτερα χαρίσματα και τις ικανότητες κάθε παιδιού. Επιμείνετε σε αυτά και δείξτε στο παιδί πόσο καλά μπορεί να τα καταφέρει σε ορισμένα πράγματα. Βοηθήστε το και παροτρύνετε το να μεταφέρει αυτές του τις ικανότητες και σε άλλους τομείς. Διδάξτε του το σεβασμό για την καταγωγή του. Μιλώντας στο παιδί σας για τις κληρονομικές του καταβολές, του δίνετε μια καλή ευκαιρία να συνειδητοποιήσει τη μοναδικότητα της προσωπικότητας του και να νιώσει αυτοπεποίθηση. Συγχρόνως το βοηθάτε να αισθανθεί περήφανο για το όνομα του και για όσα αυτό αντιπροσωπεύει. Η αυτοεκτίμηση του παιδιού σας θα μεγαλώσει επίσης αν συνηθίσετε να του τραβάτε συχνά φωτογραφίες και μετά να τις ξανακοιτάτε τακτικά μαζί του και να σχολιάζετε τα στιγμιότυπα. Με αυτόν τον τρόπο του δείχνετε ότι αξίζει πολλά για σας και ότι θέλετε πάντα να έχετε κοντά σας την εικόνα του, ακόμα και όταν εκείνο λείπει.
Από την άλλη μεριά, όταν τα παιδιά βρίσκονται στο σπίτι, αφήστε τα ελεύθερα να πειραματιστούν και να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους, χωρίς να προσπαθήσετε να στρέψετε την προσοχή τους αποκλειστικά σε εκείνες τις δραστηριότητες που υποτίθεται ότι ταιριάζουν στο φύλο τους. Διότι αν οι γονείς επιμένουν να βάλουν τη συμπεριφορά του παιδιού σε καλούπια ανάλογα με το φύλο του, το αποτέλεσμα θα είναι αρνητικό για την αυτοπεποίθηση του.
Το δικαίωμα στην αποτυχία
Θα πρέπει, επίσης, να αφήνετε περιθώρια για αποτυχίες γιατί το παιδί, είτε το θέλετε είτε όχι, θα αποτύχει σίγουρα κάποιες φορές. Η εμπιστοσύνη όμως στον εαυτό του δεν θα διαταραχθεί αν νιώσει ότι είστε κοντά του και του συμπαραστέκεστε τόσο στις επιτυχίες όσο και στις αποτυχίες του. Διότι το παιδί πρέπει να μάθει ότι και οι αποτυχίες και τα λάθη είναι και αυτά ένα κομμάτι της ζωής. Ένα άτομο χωρίς αποτυχίες ποτέ δεν ωριμάζει και δεν μαθαίνει να εκτιμά αληθινά την αξία της ζωής. Είναι εύκολο να δίνουμε επαίνους σε κάποιον όταν νικάει. Όλοι δείχνουν ενδιαφέρον για τον νικητή και τον επιτυχημένο. Όμως, ο χαμένος είναι εκείνος που χρειάζεται την υποστήριξη μας. Μπορεί το παιδί να έχει ανάγκη να ξέρει ότι είστε περήφανος γι' αυτό, όταν κάπου τα καταφέρνει καλά. Όμως, ακόμα περισσότερο χρειάζεται από εσάς να αποδεχθείτε τα λάθη και τις αποτυχίες του.
Τα παιδιά ξέρουν πότε κάνουν κάτι λάθος. Δεν υπάρχει λόγος, λοιπόν, εμείς να τους το υπενθυμίζουμε ή να τους κάνουμε μάθημα για το τι πρέπει να αποφεύγουν. Αντίθετα, είναι προτιμότερο να ψάχνουμε να βρούμε τα σωστά στοιχεία της συμπεριφοράς τους και να τα επαινούμε, γιατί, συνήθως, τα παιδιά δεν είναι σίγουρα για το πότε η συμπεριφορά τους είναι σωστή. Βρίσκοντας λοιπόν και υπογραμμίζοντας τις θετικές πλευρές του παιδιού σας, του τονώνετε το ηθικό. Το βοηθάτε να καταλάβει πως έχει κάποια αξία ως άτομο και πως ακόμα και αν δεν είναι τέλειο, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορεί να τα κάνει σωστά.
Η αυτοπεποίθηση επίσης κάθε ατόμου εξαρτάται άμεσα από το αν το άτομο αυτό έχει αποδεχθεί το σώμα του και αισθάνεται άνετα με αυτό. Φυσιολογικά, κάθε παιδί αισθάνεται άνετα με το σώμα του, εκτός αν οι γονείς του του καταστρέψουν το συναίσθημα αυτό. Και αυτό πολλές φορές γίνεται χωρίς οι γονείς να έχουν καταλάβει πολύ καλά τι ακριβώς κάνουν. Όταν, λοιπόν, το παιδί σας εξερευνά το σώμα του, αποδεχθείτε το ως κάτι απόλυτα φυσιολογικό για τη σωστή ανάπτυξη. Αν δείτε ότι κάπου το παρακάνει, αποσπάστε του την προσοχή με κάτι άλλο. Όταν λερώνει την πάνα του, μη δείχνετε αποστροφή και αηδία για τις φυσιολογικές λειτουργίες του σώματος του. Φανείτε ευδιάθετοι, ακόμα κι αν πρέπει να καθαρίσετε τα όσα έκανε. Όταν δείχνει μια φυσιολογική έλλειψη κάθε αναστολής για τη γύμνια του, ευγενικά τυλίξτε το με μια πετσέτα ή φορέστε του κάτι. Μη δείχνετε αμηχανία ή θυμό. Έτσι, το παιδί θα αποκτήσει μια σωστή και θετική ιδέα για τον εαυτό του, αν το βοηθήσετε εγκαίρως να συμφιλιωθεί με το σώμα του και τις ιδιαίτερες λειτουργίες του. Επίσης, γονείς με χαμηλή αυτοπεποίθηση μεταφέρουν αυτό το συναίσθημα και στα παιδιά τους, με αποτέλεσμα αυτά πολύ σπάνια να μπορούν να διακριθούν και να ξεχωρίσουν.
Εφόδια για μια ζωή
Κανείς δεν μπορεί ν'αμφισβητήσει ότι η ύπαρξη στόχων είναι αναγκαία, προκειμένου να αποκτήσει νόημα η ζωή μας. Ωστόσο, η αίσθηση του στόχου - αντίθετα με ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι - θα πρέπει να αποκτηθεί από την παιδική ηλικία και να ενισχύεται συνεχώς σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς, αργά ή γρήγορα, είναι η οχύρωση των παιδιών τους με όλα τα δυνατά μέσα, για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής.