 Ανεμευλογιά, ιλαρά, οστρακιά, ερυθρά, κοκίτης, παρωτίτιδα, πολιομυελίτιδα: κατά το παρελθόν, οι παιδικές ασθένειες ήταν κάτι σαν εφιάλτης για κάθε νεαρή μητέρα και πραγματική μάστιγα, όταν "χτυπούσαν" με τη μορφή επιδημίας τα παιδάκια. Σήμερα, οι λοιμώδεις παιδικές ασθενείς τείνουν να εκλείψουν στις χώρες του δυτικού κόσμου, χάρη στο συστηματικό προληπτικό εμβολιασμό όλων των παιδιών.
Ανεμευλογιά
Είναι μια ασθένεια που μεταδίδεται εύκολα, από την απευθείας επαφή με κάποιον που είναι φορέας του ιού ή ακόμη και από τον αέρα. Μη φοβάστε, όμως, ότι θα κολλήσει το παιδάκι σας αν πιάσει ένα αντικείμενο που είχε στα χέρια του κάποιο άλλο παιδάκι το οποίο έχει ανεμευλογιά. Το κακό με αυτή την ασθένεια είναι ότι αρχίζει να μεταδίδεται πριν ακόμη εμφανιστούν τα εξανθήματα και τελειώνει μόλις αυτά ξεραθούν. Η επώαση του ιού διαρκεί από 14 έως 21 ημέρες, ενώ τα συμπτώματα εκδηλώνονται με μικρές κηλίδες που σύντομα μετατρέπονται σε διάφανες φουσκάλες μεγέθους περίπου μιας φακής. Τα εξανθήματα εμφανίζονται πρώτα στο θώρακα και την κοιλιά και ύστερα από 12 με 24 ώρες στο πρόσωπο, στο τριχωτό της κεφαλής, στο εσωτερικό του στόματος, στα μπράτσα και στους μηρούς. Το εξάνθημα περνά από τέσσερις φάσεις. Στην αρχή είναι ένας κόκκινος λεκές, στη συνέχεια δημιουργείται στο κέντρο του ένα διάφανο υγρό (σε ορισμένες περιπτώσεις). Το υγρό αυτό θολώνει και έπειτα από λίγες ημέρες η φουσκάλα ξεραίνεται και δημιουργούνται κρούστες που πέφτουν ή μία μετά την άλλη. Το χαρακτηριστικό της ανεμευλογιάς είναι ότι όλα τα στάδια εξέλιξης αυτών των συμπτωμάτων εμφανίζονται ταυτόχρονα. Αλλα συμπτώματα είναι η έντονη φαγούρα που προκαλεί μεγάλη δυσφορία στο παιδάκι, ενώ μερικά παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν και χαμηλό πυρετό. Η ανεμευλογιά είναι βέβαια παιδική ασθένεια, αλλά δεν ξέρει να ξεχωρίζει ηλικίες. Γι΄ αυτό όποιος δεν την έχει περάσει και δεν έχει αντισώματα στο αίμα του κινδυνεύει να κολλήσει. Ο μόνος τρόπος λοιπόν για να γλιτώσει κανείς από την ανεμευλογιά είναι να αποφεύγει την επαφή με τους ασθενείς. Αυτό που πρέπει να προσέξετε στο παιδί είναι να μην ξύνει τα σπυράκια, όσο και αν υποφέρει από φαγούρα. Επειδή, όπως είπαμε, τα σπυράκια περιέχουν συνήθως υγρό, αν ανοίξουν, υπάρχει ο κίνδυνος να επιμολυνθούν με πυώδεις μικροοργανισμούς. Γι΄ αυτό, κόψτε τα νυχάκια του παιδιού, φορέστε του λεία ρούχα για να μην το τσιμπούν και φροντίστε να ξεκουράζεται. Σήμερα υπάρχει εμβόλιο για την ανεμευλογιά, το οποίο προς το παρόν όμως χορηγείται μόνο σε παιδιά κάτω των 12 ετών που υποφέρουν από σοβαρές ή μακροχρόνιες ασθένειες, ώστε να μην ταλαιπωρηθούν και με την ανεμευλογιά. Συνιστάται ακόμη και σε ενηλίκους οι οποίοι δεν πέρασαν τη συγκεκριμένη ασθένεια στην παιδική ηλικία.
Ερυθρά
Η ερυθρά είναι άλλη μια μεταδοτική ασθένεια που "κολλά" μία με δύο ημέρες πριν από την εμφάνιση του εξανθήματος μέχρι και την εξαφάνισή του. Μεταδίδεται με την απευθείας επαφή και τις περισσότερες φορές μεσώ σταγονιδίων από φτέρνισμα ή βήχα, αλλά πολύ σπάνια μεσώ τρίτων ή από αντικείμενα που έχει πιάσει άλλος ασθενής. Ο ιός έχει επώαση μεγάλης διάρκειας, από 14 έως 29 μέρες, ώσπου να εκδηλωθούν τα συμπτώματα που είναι: μικρή άνοδος της θερμοκρασίας (συχνά δεν υπάρχει καθόλου πυρετός), ελαφριά καταρροή των ανώτερων αναπνευστικών οδών, ενώ μία, δύο ημέρες αργότερα εμφανίζεται το εξάνθημα της ερυθράς, το οποίο ξεκινά από το πρόσωπο και προχωρά προς τα πόδια. Όταν εμφανιστεί το εξάνθημα, πρέπει να παρακολουθείτε τη θερμοκρασία του παιδιού σας, γιατί τα συμπτώματα της ερυθράς στο δέρμα είναι παρόμοια με αυτά της ιλαράς: λεκέδες τριών, τεσσάρων χιλιοστών που έχουν την τάση να ενώνονται μεταξύ τους. Αλλες φορές πάλι, η ερυθρά μπορεί να μοιάζει με οστρακιά, να υπάρχουν δηλαδή σπυράκια. Στη συνέχεια το εξάνθημα απλώνεται στον κορμό και στα άκρα, όπως συμβαίνει στην ιλαρά. Όταν τη δεύτερη ημέρα φτάσει στον κορμό, μπορεί να μοιάζει με λεκέδες (όπως στην ιλαρά) ή με σπυράκια (όπως στην οστρακιά). Στα άκρα όμως τα σημάδια είναι πιο αχνά. Κύριο χαρακτηριστικό της ερυθράς είναι η επώδυνη διόγκωση των λεμφαδένων στον αυχένα αλλά και πίσω από τα αφτιά, ενώ το πρήξιμο προχωρά μέχρι το πλαϊνό και το πίσω μέρος του λαιμού. Προσβάλλονται από ερυθρά παιδάκια από έξι μηνών και πάνω, ενώ η μόνη πρόληψη είναι ο εμβολιασμός. Οι επιπλοκές είναι εξαιρετικά σπάνιες και ο μόνος κίνδυνος είναι να μην κολλήσει έγκυος γυναίκα, κυρίως κατά τις πρώτες εβδομάδες της κύησης. Η ερυθρά μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στο έμβρυο. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος, αφενός γιατί τις πρώτες ημέρες της κύησης η γυναίκα δεν ξέρει ότι είναι έγκυος και αφετέρου γιατί η ερυθρά στις περισσότερες περιπτώσεις -περίπου δύο στις τρεις φορές- δεν έχει κλινικά συμπτώματα και περνά απαρατήρητη. Όσο για την αντιμετώπιση της ασθένειας στα παιδιά, δεν χρειάζεται ιδιαίτερη θεραπεία. Τέλος, ασθένεια δεν έχει προκαθορισμένη διάρκεια.
Ιλαρά
Ασθένεια υψηλής μεταδοτικότητας, που όμως συνήθως εξελίσσεται χωρίς επιπλοκές. Σήμερα, χάρη στον προληπτικό εμβολιασμό όλων των παιδιών στο 15ο μήνα της ζωής τους (εμβόλιο ιλαράς, ερυθράς, παρωτίτιδας), η ασθένεια εμφανίζεται σπάνια. Μεταδίδεται μέσω σταγονιδίων από βήχα ή φτέρνισμα ή με την απευθείας επαφή. Όχι όμως μέσω τρίτων ή με αντικείμενα που έχει αγγίξει το παιδάκι που πάσχει από ιλαρά, Η επώαση της ασθένειας διαρκεί από 9 έως 11 ημέρες, ώσπου να εκδηλωθούν τα συμπτώματα που ξεκινούν με καταρροή. Αλλα συμπτώματα είναι ο πυρετός, ο βήχας, το συνάχι, η επιπεφυκίτιδα, το αίσθημα αδυναμίας, η κακή διάθεση, η έντονη ανορεξία και οι εξανθηματικές κηλίδες. Την πρώτη ημέρα σχηματίζονται μεμονωμένες κηλίδες πίσω από τα αφτιά και το λαιμό, με διάμετρο τρία με τέσσερα χιλιοστά και χρώμα ροζ έως έντονο κόκκινο. Οι κηλίδες αυτές επεκτείνονται στο πρόσωπο και το μπροστινό μέρος του λαιμού. Τη δεύτερη ημέρα, οι κηλίδες καλύπτουν το θώρακα και την κοιλιά και την τρίτη ημέρα φτάνοίζει να υποχωρεί σταδιακά προς την αντίθετη κατεύθυνση αυν στα χέρια, τα πόδια και τις πατούσες. Από την τέταρτη ή την έκτη μέρα, το εξάνθημα αρχπό την οποία ξεκίνησε. Κατά τη διάρκεια της ασθένειας, ο οργανισμός αποκτά ανοσία για όλη του τη ζωή. Από ιλαρά μπορεί να προσβληθούν βρέφη άνω των έξι μηνών.
Μέχρι τότε προστατεύονται με τα αντισώματα με τα οποία τα έχει "οπλίσει" η μαμά τους. Η μόνη λύση για να προλάβουμε την ασθένεια είναι ο εμβολιασμός. Όταν το μωράκι σας γίνει 15 μηνών θα κάνει το εμβόλιο εναντίον της ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας, Το εμβόλιο θα επαναληφθεί στα έξι του χρόνια. Η ιλαρά είναι μια ασθένεια που δημιουργεί επιπλοκές, όπως ωτίτιδα, πνευμονία και, σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις (μία στις χίλιες), εγκεφαλίτιδα. Αντιμετωπίζεται με ανάπαυση στο κρεβάτι. Τουλάχιστον πέντε ημέρες μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων, χρειάζεται ειδική διατροφή και καταπράυνση του ερεθισμού που προκαλεί στο λαιμό και στο στήθος ο βήχας. Πέντε ημέρες με την εμφάνιση των εξανθημάτων, η ασθένεια υποχωρεί.
Κοκίτης
Η μεταδοτικότητα του κοκίτη είναι μεγάλη. Κολλά με το βήχα αλλά όχι μέσω τρίτων που έρχονται σε επαφή με τον ασθενή χωρίς οι ίδιοι να έχουν προσβληθεί. Επίσης δεν μεταδίδεται από αντικείμενα που έχει αγγίξει ο ασθενής. Για να εκδηλωθεί η ασθένεια, χρειάζονται από μία έως τρεις εβδομάδες, γιατί τόσο διαρκεί η επώαση του ιού. Συνήθως όμως εκδηλώνεται μέσα σε δέκα ημέρες. Μπορεί να προσβληθούν από κοκίτη άνθρωποι κάθε ηλικίας που δεν τον έχουν περάσει, ακόμη και νεογέννητα μωράκια. Στην αρχή, τα συμπτώματα μοιάζουν με μια απλή βρογχίτιδα. Ύστερα από δύο εβδομάδες όμως ο βήχας του κοκίτη είναι χαρακτηριστικός: εκρήξεις βήχα με τη μορφή κρίσεων που εμφανίζονται κυρίως αργά τη νύχτα και διακόπτονται από ένα δυνατό συριγμό κατά την εισπνοή. Το παιδάκι έχει βλέννα, το πρόσωπό του μελανιάζει, ενώ μπορεί να κάνει εμετό από τον έντονο βήχα. Αλλα συμπτώματα είναι η έντονη εξάντληση και η ανορεξία. Πρωταρχικό σας μέλημα είναι να ηρεμήσετε το παιδί σας κατά τη διάρκεια των κρίσεων και να του χορηγείτε συχνά μικρά γεύματα. Το κύριο στάδιο του κοκίτη διαρκεί δύο έως τρεις εβδομάδες. Στη συνέχεια, τα συμπτώματα υποχωρούν σταδιακά και οι κρίσεις βήχα γίνονται σπανιότερες και ελαφρότερες. Ο πυρετός στον κοκίτη αποτελεί ένδειξη κάποιας επιπλοκής. Είναι πολύ επικίνδυνη ασθένεια για τα μικρά μωράκια που μπορεί να πάθουν ανακοπή της αναπνοής και εγκεφαλίτιδα. Αλλη επιπλοκή είναι η πνευμονία. Η μόνη προφύλαξη από την ασθένεια είναι ο εμβολιασμός κατά τη βρεφική ηλικία, ενώ για τη θεραπεία της ο παιδίατρος θα συστήσει την κατάλληλη αγωγή.
Οστρακιά
Η μεταδοτικότητα της οστρακιάς είναι μικρότερη από αυτή της ανεμευλογιάς και της ιλαράς. Αρχίζει από την πρώτη ημέρα της νόσου και διαρκεί έως τη συμπλήρωση 24 ωρών από την έναρξη της αντιβίωσης. Η οστρακιά κολλά με την απευθείας επαφή αλλά και μέσω τρίτων, αλλά σπανιότερα από αντικείμενα που έχει χρησιμοποιήσει ο ασθενής. Η επώαση του ιού διαρκεί μόνο τρεις με πέντε ημέρες μετά τη μετάδοση της ασθένειας και τα συμπτώματα εκδηλώνονται με πυρετό, πονόλαιμο, εμετό, έντονο αίσθημα αδυναμίας, διογκωμένες και ερυθρές αμυγδαλές, μερικές φορές και με λευκές κηλίδες. Η γλώσσα μπορεί να γίνει άσπρη και σιγά σιγά να κοκκινίσει στην άκρη και στα πλάγια. Μπορεί να διογκωθούν οι λεμφαδένες της κάτω γνάθου. Λίγο μετά την έναρξη της αμυγδαλίτιδας εμφανίζεται και το χαρακτηριστικό εξάνθημα της οστρακιάς στο δέρμα: κόκκινα σπυράκια σκληρά και λίγο φουσκωμένα, πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Το εξάνθημα αρχίζει από το λαιμό, φτάνει στις μασχάλες και τέλος στη βουβωνική χώρα. Από εκεί, μέσα σε 24 ώρες απλώνεται σε ολόκληρο το σώμα. Χαρακτηριστικό της ασθένειας είναι ότι το μέτωπο και τα μάγουλα του παιδιού είναι κατακόκκινα, ενώ η μύτη και η περιοχή γύρω από το στόμα είναι άσπρες. Ωστόσο, όταν ένα παιδάκι περάσει την ασθένεια ελαφρά, μπορεί να μην παρατηρηθούν τα παραπάνω συμπτώματα και να μην την καταλάβουν οι γονείς. Η οστρακιά προσβάλλει κυρίως παιδιά τριών έως δέκα ετών και ο μόνος τρόπος για να την αποφύγετε είναι να μην έρχεστε σε επαφή με τα εκκρίματα των ασθενών. Οι επιπλοκές της ασθένειας μπορεί να εμφανιστούν κυρίως την τρίτη εβδομάδα. Μπορεί να παρατηρηθούν σοβαρές λοιμώξεις των λεμφαδένων και ωτίτιδα που είναι και οι πιο συνηθισμένες. Σήμερα όμως, χάρη στα αντιβιοτικά, η οστρακιά προκαλεί περιορισμένες επιπλοκές. Η αντιμετώπιση της ασθένειας επιτυγχάνεται με αντιβιοτικά και υποχωρεί σε τρεις ημέρες μετά την έναρξη της θεραπείας με αντιβιοτικά.
Παρωτίτιδα
Η μεταδοτικότητα της παρωτίτιδας είναι μέτρια και μπορεί να προσβληθεί κανείς μόνο με απευθείας επαφή μεσώ σταγονιδίων. Η παρωτίτιδα είναι κολλητική λίγες ημέρες πριν από την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων έως και επτά ημέρες μετά την υποχώρησή τους. Η επώαση του ιού διαρκεί 12 με 35 ημέρες, ενώ τα συμπτώματα είναι η επώδυνη διόγκωση των αδένων κάτω και μπροστά από τα αφτιά, πρώτα από τη μία πλευρά και ύστερα από την άλλη. Παρουσιάζεται ακόμη και πυρετός κατά τις πρώτες ημέρες, ενώ η διόγκωση υποχωρεί ύστερα από μία εβδομάδα. Οι επιπλοκές της ασθένειας είναι σοβαρές. Μπορεί να εκδηλωθεί μηνιγγίτιδα και σπανιότερα εγκεφαλίτιδα ή παγκρεατίτιδα. Η παρωτίτιδα είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα αγόρια κατά την περίοδο της εφηβείας ή και αργότερα, γιατί προκαλεί διόγκωση των γεννητικών αδένων, κάτι που σπάνια μπορεί να έχει ως συνέπεια μελλοντική στειρότητα. Η ασθένεια αντιμετωπίζεται με ανάπαυση και μαλακές τροφές, ενώ η μόνη πρόληψη είναι ο εμβολιασμός κατά το 15 μήνα της ζωής του μωρού, μαζί με την ιλαρά και την ερυθρά. Η ασθένεια μπορεί να προσβάλλει παιδιά μετά τον έκτο μήνα της ζωής τους αλλά και ενηλίοκους.
Πολιομυελίτιδα
Η ασθένεια δεν μεταδίδεται εύκολα. Η επώαση του ιού διαρκεί από έξι έως είκοσι μία ημέρες. Τα συμπτώματα είναι στην αρχή πονοκέφαλος, πυρετός, εμετός, δυσκοιλιότητα ή διάρροια, βήχας ή συνάχι. Αμέσως ύστερα από μια προσωρινή πτώση του πυρετού εμφανίζονται αύξηση της θερμοκρασίας, πόνος στα πόδια και στα χέρια ή και στον αυχένα. Συνήθως ύστερα από λίγες ημέρες το παιδάκι γίνεται καλά. Σε ελάχιστες περιπτώσεις (μία ή δύο στις χίλιες) προκαλείται λοίμωξη του νευρικού συστήματος, η οποία εμφανίζεται συνήθως την τέταρτη με πέμπτη ημέρα της ασθένειας. Χάρη στους εμβολιασμούς, στις χώρες του δυτικού κόσμου τείνει να εκλείψει.
Συνηθισμένα προβλήματα
Αλλα συχνά προβλήματα που ταλαιπωρούν τα παιδάκια και τους γονείς τους είναι το άσθμα, οι αλλεργίες και η αναιμία. Σήμερα, όμως, με την αλματώδη εξέλιξη της ιατρικής και της βιοτεχνολογίας, τα προβλήματα αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά, έτσι ώστε το παιδάκι να ζει μια φυσιολογική ζωή χωρίς στερήσεις και περιορισμούς. Σημαντική είναι, βέβαια, η έγκαιρη διάγνωση.
|
