Το ζήτημα είναι να γνωρίζετε που να θέσετε τα όριά σας. Θα ήταν πολύ απλό εάν μπορούσατε μόνο να ξοδέψετε τα χρήματα του πορτοφολιού ή του τραπεζικού σας λογαριασμού. Όμως σήμερα υπάρχουν πολλοί τρόποι πίστωσης, γεγονός το οποίο αυξάνει τον κίνδυνο να αποκτήσετε χρέος.

Οι πιο συνηθισμένες μορφές πίστωσης είναι οι πιστωτικές κάρτες, τα τραπεζικά δάνεια και οι υπεραναλήψεις. Εάν χρησιμοποιούνται υπεύθυνα, μπορούν να εξυπηρετήσουν τους χρήστες, μπορούν όμως και να είναι καταστροφικές για αυτούς που αδυνατούν να ασκήσουν τον κατάλληλο έλεγχο.

Πιστωτικές κάρτες

Στο εξωτερικό και ειδικότερα σε Ηνωμένες Πολιτείες και Μεγάλη Βρετανία, έχουν συστα- θεί εκτός από ομάδες υποστήριξης καταχρεω- μένων δανειοληπτών και εταιρείες που ανα- λαμβάνουν να τους κα- τευθύνουν, αλλά και να τους στηρίξουν ψυχο- λογικά προκειμένου να οργανωθούν και να α- ποπληρωθούν τα χρέη.

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι οι πιστωτικές κάρτες δεν αποτελούν την λύση εάν έχετε έλλειψη μετρητών ή προσπαθείτε να επιβιώσετε με ένα χαμηλό εισόδημα. Οι πιστωτικές κάρτες αποτελούν μια μορφή δανείου με το υψηλότερο επιτόκιο και γι' αυτό είναι το πιο δύσκολο είδος χρέους για να αποπληρωθεί.

Το πιο πιθανό είναι ότι δε θα χρειαστεί να ψάξετε για μια αίτηση πιστωτικής κάρτας. Θα σας αναζητήσει εκείνη: θα βρεθεί μέσα στο γραμματοκιβώτιο, θα εμφανιστεί στην οθόνη του υπολογιστή ενώ είστε στο διαδίκτυο, θα σας κοιτάζει από τον πίνακα ανακοινώσεων της τράπεζας, θα πέσει από το αγαπημένο σας περιοδικό...

Όταν επιλέγετε μια πιστωτική κάρτα και συμπληρώνετε την αίτηση πρέπει να προσέχετε τα διάφορα “κόλπα”. Εάν συμπληρώνετε την αίτηση αμέσως, κάποιες εταιρίες προσφέρουν δώρο όπως τηλέφωνα ή κάμερες. Μην βιαστείτε – διαβάστε προσεκτικά τα ψηλά γράμματα και δώστε χρόνο στον εαυτό σας πριν δεσμευτείτε.

Υπεραναλήψεις – μην βασίζεστε σε αυτές

Οι οφειλές κατοίκων της Ελλάδας, συμπεριλαμβα- νομένων των αλλοδα- πών, θα φθάσουν αι- σίως τα 80 δις. €, στο τέλος του χρόνου, ενώ σήμερα ξεπερνούν τα 69 δισ. €, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.

Ένας άλλος τρόπος δανεισμού είναι να κάνετε αίτηση για υπερανάληψη. Με τον τρόπο αυτό, όταν ο λογαριασμός σας είναι κενός, η τράπεζα σας επιτρέπει την ανάληψη χρημάτων μέχρι ένα ορισμένο ποσό. Αυτό είναι χρήσιμο μόνο όταν έχετε ένα σταθερό εισόδημα και χρειάζεστε κάποια ευεξία στις οικονομικές σας συναλλαγές. Τα επιτόκια των υπεραναλήψεων είναι υψηλά και οι χρεώσεις για την υπέρβαση των ορίων είναι πολύ μεγάλες. Επομένως, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με εγκράτεια και ως μια προσωρινή λύση.

Τραπεζικά δάνεια

Σύμφωνα με υπολογι- σμούς, περίπου 785.000 στεγαστικά δάνεια έ- χουν συναφθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εξοφληθεί. Από αυτά περίπου 96.000 είτε δεν εξυπη- ρετούνται καθόλου, είτε οι δόσεις πληρώνονται με μεγάλη καθυστέ- ρηση.

Τα τραπεζικά δάνεια αποτελούν μία ακόμη μορφή πίστωσης, με χαμηλότερο επιτόκιο από τις πιστωτικές κάρτες και τις υπεραναλήψεις. Δανείζεστε ένα συγκεκριμένο ποσό και συμφωνείτε να το επιστρέψετε με τόκο μέσα σε ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, συνήθως με μηνιαίες δόσεις. Πριν αποφασίσετε να δανειστείτε χρήματα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι τα χρειάζεστε πραγματικά και ότι μπορείτε να τα αποπληρώσετε. Αλλιώς μπορεί να δημιουργήσετε περισσότερα προβλήματα από αυτά που προσπαθείτε να λύσετε.

Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνετε σχετικά με το χρέος

Ακόμα κι αν χειρίζεστε υπεύθυνα τα χρήματά σας, υπάρχουν εξωτερικοί παράγοντες που μπορεί να σας οδηγήσουν να χρεωθείτε. Μία ξαφνική αλλαγή στην ζωή σας, όπως απόλυση ή ασθένεια, μπορεί να σας δημιουργήσουν οικονομικά προβλήματα. Επίσης μπορεί να αποκτήσετε χρέος διότι αδυνατείτε να καλύψετε ένα απρόσμενο μεγάλο έξοδο λόγω χαμηλού εισοδήματος.

Είτε το χρέος σας οφείλεται σε ατυχία είτε σε υπερβολή, ισχύουν τα ίδια πρέπει και δεν πρέπει:

Επιπλέον στο κομμάτι των καταναλωτικών δανείων, πλέον των 200.000 νοικοκυριών δεν εξυπηρετούν τις μηνιαίες δόσεις τους, καθώς η οικονομική δυσπραγία και η εκ- τίναξη των τιμών των προϊόντων δυσκολεύει την αποπληρωμή τους.

ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ:
- Να αγνοείτε ή να κρύβετε τα αυξανόμενα χρέη σας. Αυτή η τακτική δεν θα τα εξαφανίσει.
- Να μην ανοίγετε τα γράμματα των τραπεζών.
- Να δανείζεστε χρήματα για να ξεπληρώσετε τα χρέη σας χωρίς πρώτα να αναζητήσετε κάποιες συμβουλές.

ΠΡΕΠΕΙ:
- Να αναζητήσετε συμβουλές και βοήθεια πριν η κατάσταση φτάσει σε οριακά σημεία.
- Να διατηρήσετε καλές σχέσεις με την τράπεζά σας.
- Να συνειδητοποιήσετε ότι οι περισσότεροι πιστωτές είναι διατεθειμένοι να συζητήσουν για τα προβλήματά σας και να συμφωνήσουν σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο αποπληρωμής του χρέους.

Δεν υπάρχουν μυστικά

Παρόλα αυτά, το μέσο ύψος στεγαστικού δα- νείου αυξάνεται: Το 2003 ήταν 75.000 ευρώ, το 2005 ήταν στα 110.000 και το 2007 ανέβηκε στα 140.000 ευρώ.

Οποιαδήποτε προβλήματα πίστης και αν έχετε, δεν θα μείνουν μυστικά. Η τράπεζά σας θα μεταφέρει τις πληροφορίες σε μία υπηρεσία ελέγχου και αξιολόγησης της πίστης (Τειρεσίας). Κάθε φορά που θα κάνετε αίτηση πίστωσης, ο δανειστής θα επικοινωνεί με την υπηρεσία αυτή για να μάθει περισσότερα για το ιστορικό σας. Εάν το ιστορικό είναι καλό, θα έχετε θετική αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας. Εάν δεν έχετε ξεπληρώσει κάποια χρέη, θα έχετε δυσμενή αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας.

Εάν έχετε συμφωνήσει με τον δανειστή σας να αναβάλετε την αποπληρωμή ενός δανείου, αυτό δε θα επηρεάσει την αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας. Είναι σημαντικό λοιπόν να διατηρείτε επικοινωνία με τον δανειστή σας, έτσι ώστε σε περίπτωση που αντιμετωπίσετε κάποια δυσκολία, να σας δώσει την ευκαιρία εύρεσης μιας λύσης.

Τα άτομα με δυσμενή αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας συνήθως δεν μπορούν να δανειστούν ή να αποκτήσουν πιστωτική κάρτα από τις μεγάλες τράπεζες και εταιρίες. Υπάρχουν κάποιες μικρότερες εταιρίες οι οποίες ειδικεύονται στην δανειοδότηση σε τέτοιες περιπτώσεις, αλλά χρεώνουν υψηλότερα επιτόκια και έχουν σκληρότερους όρους.

Στις αρχές του 2008 οι τράπεζες απέρριπταν 4 στις 10 αιτήσεις για στεγαστικά, ενώ στις αρχές του 2005 απέρ- ριπταν μία στις 20 αιτήσεις.

Για την παροχή βοήθειας

Σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν υπηρεσίες παροχής συμβουλών και διαχείρισης χρεών με σκοπό να βοηθήσουν στη διαμόρφωση μίας στρατηγικής αποπληρωμής των χρεών. Ο πολίτης μπορεί συνήθως να επικοινωνήσει με αυτές τις υπηρεσίες μέσω των τοπικών κέντρων εξυπηρέτησης του πολίτη.