 Ο καταναλωτής εξαπατάται όταν αγοράζει προϊόν ή προμηθεύεται υπηρεσία που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες του λόγω παραπλανητικών ή καταχρηστικών πρακτικών, από την πλευρά του προμηθευτή.
Με άλλα λόγια, ο προμηθευτής ξεγελά τον καταναλωτή ηθελημένα και προμελετημένα. Εξαπάτηση είναι κάθε προμελετημένη συμπεριφορά που προσπαθεί να δημιουργήσει, να ενισχύσει, ή να διατηρήσει μία λανθασμένη εντύπωση. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να συνίσταται είτε σε παρουσίαση ψευδών γεγονότων ως αληθινών είτε σε απόκρυψη (ολική ή μερική) των αληθινών γεγονότων.
Αυτές οι περιπτώσεις εξαπάτησης έχουν πολλές αρνητικές συνέπειες για την οικονομία. Κάνουν τους καταναλωτές να χάσουν την εμπιστοσύνη τους, πολλές φορές σε ολόκληρο κλάδο ή σε κάποια τεχνική πωλήσεων. Αυτή η απώλεια εμπιστοσύνης έχει αντίκτυπο στα έσοδα των «σοβαρών» εταιρειών, η αξιοπιστία των οποίων πλήττεται άδικα.
Πότε θεωρούμε ότι ο καταναλωτής έχει εξαπατηθεί;
Το προϊόν ή η υπηρεσία δεν ανταποκρίνεται στην περιγραφή (το στοιχείο αυτό κρίνεται αντικειμενικά, με κριτήριο τα υλικά, χαρακτηριστικά του αγαθού κ.λπ.). Δηλαδή το αγαθό δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του καταναλωτή λόγω ενός ελαττώματος, λόγω της απουσίας κάποιας συμφωνημένης ιδιότητας κ.λπ.
Υπάρχει πρόθεση εξαπάτησης του καταναλωτή (το στοιχείο αυτό κρίνεται υποκειμενικά, αν, δηλαδή, ο προμηθευτής ενήργησε με πρόθεση). Σε ορισμένες περιπτώσεις πρόκειται και για απάτη κατά το ποινικό δίκαιο που επισύρει ποινή φυλάκισης- ωστόσο αυτές οι περιπτώσεις δεν είναι τόσο συχνές.
Η απόπειρα εξαπάτησης αποτελεί συνήθως προϊόν κάποιας οργανωμένης εμπορικής πρακτικής. Μάλιστα, τις περισσότερες φορές η εξαπάτηση χρησιμοποιείται στην κατηγορία των πωλήσεων κατ’οίκον και γενικότερα στις πρακτικές που συνίστανται σε προσέγγιση του καταναλωτή από τον προμηθευτή με πρωτοβουλία του τελευταίου.
Επίσης ενδέχεται να έχει μαζικό ή επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα, με στόχο την εξαπάτηση όσο το δυνατό περισσότερων καταναλωτών που δεν είναι σε θέση ο καθένας μεμονωμένα ή που δεν θα σκέφτονταν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη.
Θέτει συνήθως στο στόχαστρο τους πλέον ευάλωτους καταναλωτές (ηλικιωμένους, «άπειρους» καταναλωτές, ανέργους, αρρώστους, παιδιά...) και ιδίως για θέματα με ισχυρό ή επιτακτικό ενδιαφέρον για τις εν λόγω ομάδες καταναλωτών (θέσεις εργασίας, χρηματικά έπαθλα, υγεία, επιδιορθώσεις βλαβών...)
Συνήθως οι «δράστες» είναι μικρές, σχετικά άγνωστες επιχειρήσεις οι δραστηριότητες των οποίων δεν είναι σταθερές (συχνές αλλαγές έδρας και επωνυμίας - συνήθως όταν τα παράπονα αρχίσουν να κατακλύζουν τα γραφεία τους) και οι οποίες έχουν ως μοναδικό στόχο την εξασφάλιση γρήγορου και όσο το δυνατό μεγαλύτερου κέρδους, χωρίς κανέναν σεβασμό για τους κανόνες προστασίας του καταναλωτή.
Για τους παραπάνω λόγους:
Δεν είμαστε ευκολόπιστοι
Πάντα, ελέγχουμε την επιχείρηση, με την οποία θα έχουμε συναλλαγή.
Πάντα, έχουμε, στο μυαλό μας, ότι κανείς και ποτέ δε μας χαρίζει τίποτε. Πάντοτε κάτι κρύβεται κάτω από δώρα και χαριστικές προσφορές.
Πώς μπορείτε να προστατευθείτε;
Ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές:
Να είστε πάντα προσεκτικοί!
Να συγκρίνετε πάντα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που σας προσφέρονται.
Σκεφτείτε πριν αποφασίσετε, ιδίως αν ο προμηθευτής σας πιέζει λέγοντας ότι η προσφορά λήγει «σήμερα» ή ότι αφορά περιορισμένο αριθμό κομματιών (έχει πει τα ίδια και σε πολλούς άλλους).
Να ζητάτε πάντα μια εκτίμηση κόστους πριν από κάθε εργασία επισκευής ή κατασκευής.
Πριν πληρώσετε για κάποια επισκευή, βεβαιωθείτε ότι η συσκευή λειτουργεί.
Φροντίζετε να έχετε πάντα κάποια απόδειξη πληρωμής (αποδεικτικό τραπεζικής κατάθεσης, απόδειξη ταμειακής μηχανής...)
Αν ο πωλητής σας ζητήσει προκαταβολή, δώστε το μικρότερο δυνατό ποσό.
Πληρώστε τμηματικά για εργασίες σε εξέλιξη (προκαταβολή, ένα ποσό στο μέσο και εξόφληση στο τέλος).
Τι μπορείτε να κάνετε αν πέσετε θύμα εξαπάτησης;
Πρώτα από όλα απευθυνθείτε στο Συνήγορο του Καταναλωτή ή στο ΚΕ.Π.ΚΑ. ή στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή για να εξακριβώσετε εάν πέσατε θύμα παράνομης συμπεριφοράς.
Εάν έχει σημειωθεί παράβαση του ποινικού δικαίου μπορείτε να υποβάλετε και μήνυση.
Εάν έχει σημειωθεί παράβαση κάποιας άλλης διάταξης π.χ. αγορανομικού ή φορολογικού χαρακτήρα ή διάταξης για την προστασία του κατναλωτή, μπορείτε να καταγγείλετε το συμβάν στο Συνήγορο του Καταναλωτή, στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή, ή στο ΚΕ.Π.ΚΑ., ή στις κατά τόπου Νομαρχίες.
|
