Η ηγεσία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σύμφωνα με τους περισσότερους ηγέτες η επιτυχημένη καθοδήγηση επιτυγχάνεται με μεγάλη δυσκολία, ενώ αναγκαία εμφανίζεται η ενεργή δέσμευση σε ένα περιβάλλον προσεκτικά δομημένων σχέσεων, συχνά αντιφατικών μεταξύ τους. Οι ηγέτες που καλλιεργούν αυτού του είδους τις σχέσεις και καταφέρνουν να αποδίδουν σε αντιφατικά περιβάλλοντα μπορούν να βοηθήσουν τον οργανισμό στον οποίο δραστηριοποιούνται να πετύχει ανώτερους στόχους. Αν δεν τα καταφέρουν τίθενται, συχνά, εκτός τροχιάς. Τα αυξημένα ποσοστά παραιτήσεων υψηλόβαθμων στελεχών, που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια, καταδεικνύουν ότι το τίμημα της ηγεσίας είναι μεγάλο.
Το τίμημα και η επιβράβευση της ηγεσίας συνιστούν μια αντιφατική διαδικασία. Πρόκειται για πορεία πάνω σε τεντωμένο σχοινί. Στην πραγματικότητα, έχοντας το βλέμμα τους στραμμένο στην επιβράβευση θα πρέπει οι ηγέτες, παράλληλα να σκέφτονται το ενδεχόμενο τίμημα της δράσης τους.
Ως ηγέτης καλείστε να ισορροπήσετε τη δραστηριότητά σας σε έξι βασικούς τομείς:
Επικοινωνήστε με προσοχή Γνωρίστε και επιδείξτε τον εαυτό σας - αρκετά
Η ηγεσία είναι μια προσωπική δραστηριότητα.
Είναι σχεδόν απίθανο να μπορέσετε να εμπνεύσετε, να κινητοποιήσετε ή να διεγείρετε τη φαντασία των υπολοίπων αν δεν μπορέσετε να τους δείξετε ποιος είστε, τι υποστηρίζετε και για ποια πράγματα είστε ικανοί. Προκειμένου να πετύχετε το στόχο σας, αναγκαίο συστατικό είναι η αυτογνωσία. Για να είστε ο εαυτός σας θα πρέπει πρώτα εσείς να γνωρίζετε τον εαυτό σας και, στη συνέχεια, να τον επιδεικνύετε - αρκετά - στους γύρω σας.
Πάρτε προσωπικά ρίσκα
Η εμφάνισή σας ως ηγέτης εμπεριέχει πάντοτε προσωπικά ρίσκα. Καθένας που επιθυμεί να καθοδηγήσει μια ομάδα θα πρέπει να έχει επίγνωση ότι η δέσμευσή του είναι αναγκαία και πως ό,τι υποσχεθεί δεν μπορεί να το αναιρέσει από τη μια στιγμή στην άλλη.
Καθώς ενδιαφέρονται πραγματικά για τους στόχους της επιχείρησης, οι αποτελεσματικοί ηγέτες αποκαλύπτουν τους λόγους που τους κινητοποιούν και τις μεθόδους που θα επιστρατεύσουν για να επιτύχουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Στην πρακτική τους αυτή, ωστόσο, υπάρχει ένα στοιχείο ανεξαρτησίας, το οποίο τους επιτρέπει να είναι αυθεντικοί και, ταυτόχρονα, να αξιολογούν και να προσαρμόζουν την αποτελεσματικότητά τους ανάλογα με τις περιστάσεις.
Διατηρώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους φροντίζουν να δίνουν στους συνεργάτες τους αυτό που θεωρούν εκείνοι ότι έχουν ανάγκη και όχι αυτό που ο καθένας χρειάζεται. Στοχεύοντας στο αποτέλεσμα, δεν ξεχνούν το εγχείρημα που θέλουν να φέρουν σε πέρας, ενώ σέβονται τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.
Μελετήστε και αναδιαμορφώστε το γύρω περιβάλλον
Η άσκηση της ηγεσίας είναι μια σύνθετη διαδικασία. Τα άτομα που επιθυμούν να ηγηθούν μιας ομάδας γνωρίζουν πολύ καλά πως δεν υπάρχει καθολικός και εγγυημένος τρόπος για να εξασφαλίσουν την επίδρασή τους στους συνεργάτες τους. Αντιθέτως, εξασκούν και βελτιώνουν κάθε φορά την ικανότητά τους να μελετούν και να εντοπίζουν τις τάσεις που τους περιβάλλουν, καθώς επίσης και, μερικές φορές, να τις αναδιαμορφώνουν προσθέτοντας την προσωπική τους πινελιά.
Η διαίσθηση των καταστάσεων συνιστά ένα βασικό προσόν που καλούνται να διαθέτουν όλοι οι ηγέτες. Τρία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν την επιτυχή ανάγνωση των περιστάσεων: η αναπτυγμένη παρατηρητικότητα σε συνδυασμό με γνωστικές ικανότητες, η προσαρμοστικότητα και οι δεξιότητες ως προς τη συμπεριφορά και η προσωπική δράση για την ενεργή μεταβολή των καταστάσεων.
Παραμείνετε αυθεντικοί καθώς προσαρμόζεστε
Οι αποτελεσματικοί ηγέτες παρακολουθούν την κουλτούρα της επιχείρησης και προσαρμόζονται τόσο, όσο χρειάζεται για να θεωρηθούν μέρος αυτής. Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι ότι στην προσαρμογή τους αυτή διατηρούν την αυθεντικότητά τους, χωρίς να ξεχνούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο δρουν. Ακόμα και αν θελήσουν να φέρουν στον οργανισμό ριζικές αλλαγές, θα πρέπει αρχικά να κερδίσουν την ελάχιστη αποδοχή ως μέλος αυτού και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των υπολοίπων.
Βέβαια, ο κίνδυνος της υπερβολικής προσαρμογής παραμονεύει σε κάθε περίπτωση. Η τυφλή υπακοή στους κανόνες και τις νόρμες μιας επιχείρησης μπορεί ασυναίσθητα να οδηγήσει στην απώλεια της αυθεντικότητας, ένα χαρακτηριστικό χωρίς το οποίο ο ηγέτης παύει να υφίσταται.
Διαχειριστείτε την κοινωνική σας απόσταση
Οι χαρισματικοί ηγέτες έχουν την αδιαμφισβήτητη ικανότητα να δημιουργούν έντονα αισθήματα πίστης και σεβασμού στους συνεργάτες τους. Την ίδια στιγμή, μπορούν να νιώσουν τους υφισταμένους τους, να μπουν στη θέση τους και να έρθουν κοντά τους. Παρόλα αυτά καταφέρνουν να επικοινωνούν τα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν διαφορετικούς, να τους θυμίζουν τα πράγματα που πρέπει να γίνουν και τον ιδιαίτερο σκοπό της συλλογικής δράσης. Η αποτελεσματικότητα των πράξεών τους έγκειται στην ικανότητά τους να διατηρούν τις απαιτούμενες αποστάσεις, ενώ βρίσκονται κοντά στους συνεργάτες τους.
Οι εκάστοτε ιεραρχίες δεν είναι αυτές που βοηθούν στην πραγματοποίηση του συγκεκριμένου στόχου. Ίσως η ύπαρξη κάποιας ιεραρχίας να δίνει την ψευδαίσθηση της ηγεσίας, ο διαχωρισμός, ωστόσο, γίνεται στην πράξη. Βασικός αρωγός στην όλη προσπάθεια η θέσπιση ενός στόχου, που θα αγγίζει την ομάδα συνολικά και θα ανταποκρίνεται στο έργο του οργανισμού.
Επικοινωνήστε με προσοχή
Είναι κοινώς, πλέον, αποδεκτό ότι οι πετυχημένοι ηγέτες κατέχουν την τέχνη της επικοινωνίας. Πρόκειται κυρίως για τη σωστή εκτίμηση του τρόπου με τον οποίο ερμηνεύεται ένα μήνυμα, τη λήψη και κατανόηση των τάσεων που επικρατούν, την επισκόπηση και αναγνώριση των ανθρώπων που επιθυμούν να επηρεάσουν, καθώς επίσης και τη γνώση των δυνατών και αδύναμων σημείων του ίδιου του ηγέτη.
Παράλληλα, κάθε ηγέτης καλείται να ανακαλύψει το δικό του τρόπο για να συνδεθεί με μεγαλύτερα ακροατήρια. Για το λόγο αυτό, απαραίτητη φαίνεται η καλλιέργεια της πειθούς και η ανάπτυξη της ρητορικής ικανότητας. Στην προσπάθεια αυτή, σημαντική βοήθεια μπορεί να προσφέρει η διήγηση προσωπικών εμπειριών, η χρήση αναλογιών και η επιστράτευση του χιούμορ για να «σπάσει ο πάγος.»
